«Οδηγώ ένα ηλεκτρικό αυτοκίνητο επειδή είμαι φτωχός», λέει ο Lu Yunfeng, ένας ιδιώτης οδηγός, που βρίσκεται σε σταθμό φόρτισης στα περίχωρα της Guangzhou στη νότια Κίνα.
Ο Sun Jingguo, που στέκεται κοντά του συμφωνεί. «Το κόστος οδήγησης ενός βενζινοκίνητου αυτοκινήτου είναι πολύ ακριβό. Εξοικονομώ χρήματα οδηγώντας ένα ηλεκτρικό», λέει.
«Επίσης, προστατεύει το περιβάλλον», προσθέτει, ακουμπώντας στο λευκό μοντέλο του Beijing U7.
Είναι το είδος της συνομιλίας που ονειρεύονται να ακούσουν οι ακτιβιστές για το κλίμα. Σε πολλές χώρες, τα ηλεκτρικά οχήματα (EV) θεωρούνται αγορές πολυτελείας. Όμως στην Κίνα -όπου σχεδόν τα μισά αυτοκίνητα που πωλήθηκαν πέρυσι ήταν ηλεκτρικά- είναι μια συνηθισμένη πραγματικότητα.
«Ο Βασιλιάς του λόφου»
Στις αρχές του αιώνα, η ηγεσία της Κίνας κατέθεσε σχέδια για να κυριαρχήσει στις τεχνολογίες του μέλλοντος. Κάποτε ένα έθνος ποδηλάτων, η Κίνα είναι τώρα ο παγκόσμιος ηγέτης στα ηλεκτρικά οχήματα. Για περισσότερους από 18 εκατομμύρια ανθρώπους της Guangzhou, ο βρυχηθμός των αυτοκινήτων της ώρας αιχμής έχει γίνει ένα ήπιο βουητό. «Όσον αφορά τα ηλεκτρικά οχήματα, η Κίνα είναι 10 χρόνια μπροστά και 10 φορές καλύτερη από οποιαδήποτε άλλη χώρα», λέει ο αναλυτής του τομέα αυτοκινήτων Michael Dunne.
Η κινεζική BYD ηγείται πλέον στην παγκόσμια αγορά ηλεκτρικών οχημάτων, αφού ξεπέρασε τον αμερικανικό αντίπαλο Tesla νωρίτερα φέτος. Οι πωλήσεις της BYD βοηθήθηκαν από μια τεράστια εγχώρια αγορά με περισσότερους από 1,4 δισεκατομμύρια ανθρώπους και τώρα προσπαθεί να πουλήσει περισσότερα αυτοκίνητα στο εξωτερικό. Το ίδιο ισχύει και για μια σειρά από άλλες κινεζικές νεοφυείς επιχειρήσεις που κάνουν προσιτά EV για τη μαζική αγορά. Πώς λοιπόν δημιούργησε η Κίνα αυτό το προβάδισμα και μπορούν άλλες χώρες να την φτάσουν;
Το γενικό σχέδιο
Ανιχνεύοντας την προέλευση της κυριαρχίας των ηλεκτρικών οχημάτων της Κίνας, οι αναλυτές συχνά πιστώνουν τον Wan Gang, έναν Κινέζο μηχανικό εκπαιδευμένο στη Γερμανία που έγινε υπουργός εμπορίου και επιστήμης της Κίνας το 2007. «Κοίταξε γύρω του και διαπίστωσε τα εξής: Είμαστε τώρα η μεγαλύτερη αγορά αυτοκινήτων στον κόσμο. Eπίσης, στους δρόμους του Πεκίνου, της Σαγκάης, της Guangzhou το μόνο που βλέπω είναι ξένες μάρκες», λέει ο Dunne.
Εκείνη την εποχή, οι κινεζικές μάρκες δεν μπορούσαν να ανταγωνιστούν τις ευρωπαϊκές, αμερικανικές και ιαπωνικές αυτοκινητοβιομηχανίες για ποιότητα και κύρος. Αυτές οι εταιρείες είχαν ένα αδιαμφισβήτητο προβάδισμα όσον αφορά την παραγωγή αυτοκινήτων με βενζίνη ή ντίζελ.
Ωστόσο, η Κίνα είχε άφθονους πόρους, ένα εξειδικευμένο εργατικό δυναμικό και ένα οικοσύστημα προμηθευτών στην αυτοκινητοβιομηχανία. Έτσι, ο Wan αποφάσισε να «αλλάξει το παιχνίδι και να αλλάξει το σενάριο μεταβαίνοντας στον ηλεκτρισμό», σύμφωνα με τον Dunne. Αυτό ήταν το γενικό σχέδιο.
Παρόλο που η κινεζική κυβέρνηση είχε συμπεριλάβει τα EV στο πενταετές οικονομικό σχέδιο της ήδη από το 2001, μόλις τη δεκαετία του ’10 άρχισε να παρέχει τεράστια ποσά επιδοτήσεων για την ανάπτυξη της βιομηχανίας. Η Κίνα, σε αντίθεση με τις δυτικές δημοκρατίες, έχει την ικανότητα να κινητοποιεί τεράστια τμήματα της οικονομίας της για πολλά χρόνια προς τους στόχους της.
Τα έργα υποδομής-μαμούθ της χώρας και η κυριαρχία στη μεταποίηση είναι η απόδειξη. Μια δεξαμενή σκέψης των Η.Π.Α. το Κέντρο Στρατηγικών και Διεθνών Μελετών (CSIS), εκτιμά ότι από το 2009 έως το τέλος του 2023, το Πεκίνο δαπάνησε περίπου 231 δις δολάρια για την ανάπτυξη της βιομηχανίας EV. Από τους καταναλωτές και τις αυτοκινητοβιομηχανίες μέχρι τους παρόχους ηλεκτρικής ενέργειας και τους προμηθευτές μπαταριών, όλοι στην Κίνα έχουν δικαίωμα σε χρήματα και βοήθεια όταν πρόκειται για ηλεκτρικά οχήματα.
Ενθάρρυνε την BYD, για παράδειγμα, να μεταβεί από την κατασκευή μπαταριών κινητών τηλεφώνων στην εστίαση στην παραγωγή ηλεκτρικών οχημάτων. Η CATL με έδρα τη Ningde -η οποία προμηθεύει εταιρείες όπως η Tesla, η Volkswagen και η Ford- ιδρύθηκε το 2011 και τώρα παράγει το ένα τρίτο όλων των μπαταριών που χρησιμοποιούνται για ηλεκτρικά οχήματα παγκοσμίως.
Αυτός ο συνδυασμός μακροπρόθεσμου σχεδιασμού και κρατικής χρηματοδότησης επέτρεψε επίσης στην Κίνα να κυριαρχήσει στις κρίσιμες αλυσίδες εφοδιασμού στην παραγωγή μπαταριών. Συνέβαλε στη δημιουργία του μεγαλύτερου δημοσίου δικτύου φόρτισης στον κόσμο με σταθμούς φόρτισης συγκεντρωμένους σε μεγάλες πόλεις, που τοποθετούν τους οδηγούς μόλις λίγα λεπτά από τον πλησιέστερο φορτιστή. «Αν θέλει να κατασκευάσει κανείς μια μπαταρία για να την τοποθετήσει σε ένα ηλεκτρικό αυτοκίνητο σήμερα, όλοι οι δρόμοι περνούν από την Κίνα», λέει ο Dunne. Κάποιοι το αναφέρουν ως «κρατικό καπιταλισμό». Οι δυτικές χώρες το αποκαλούν αθέμιτη επιχειρηματική πρακτική.
Τα κινέζικα στελέχη των EV επιμένουν ότι όλες οι εταιρείες, εγχώριες ή ξένες, έχουν πρόσβαση στους ίδιους πόρους. Ως αποτέλεσμα υποστηρίζουν, η Κίνα έχει τώρα έναν ακμάζοντα τομέα νεοφυών επιχειρήσεων ηλεκτρικών οχημάτων, με γνώμονα τον έντονο ανταγωνισμό και την κουλτούρα της καινοτομίας. «Η κινεζική κυβέρνηση κάνει το ίδιο πράγμα που βλέπετε στην Ευρώπη και στις Η.Π.Α. παρέχοντας υποστήριξη πολιτικής, ενθάρρυνση των καταναλωτών και υποδομή», λέει στο BBC ο Brian Gu, πρόεδρος της κατασκευάστριας EV XPeng. «Αλλά νομίζω ότι η Κίνα το έχει κάνει με συνέπεια και με τρόπο που πραγματικά ενισχύει το πιο ανταγωνιστικό τοπίο που υπάρχει. Δεν υπάρχει ευνοιοκρατία σε κανέναν», προσθέτει.
Η XPeng είναι ένας από τους «Κινέζους πρωταθλητές», όπως το θέτει ο Gu, οδηγώντας τη βιομηχανία μπροστά. Ηλικίας μόλις δέκα χρόνων και χωρίς να έχει ακόμη κέρδη, η start-up βρίσκεται ήδη στους 10 κορυφαίους παραγωγούς EV στον κόσμο. Η εταιρεία έχει προσελκύσει μερικούς από τους κορυφαίους νέους πτυχιούχους της Κίνας στα κεντρικά της γραφεία στη Guangzhou, όπου ντυμένοι πρόχειρα στελέχη πίνουν καπουτσίνο και ρομπότ πωλούν στο διαδίκτυο αυτοκίνητα ζωντανά από τον εκθεσιακό χώρο.
Μια κυλιόμενη σκάλα με έντονα χρώματα που μεταφέρει τους υπαλλήλους από την κορυφή στο ισόγειο θα φαινόταν πιο οικεία στη Silicon Valley παρά στη βιομηχανική καρδιά της Κίνας.
Παρά τη χαλαρή ατμόσφαιρα, ο Gu λέει ότι η πίεση να προσφέρουν στους καταναλωτές καλύτερα αυτοκίνητα σε χαμηλότερες τιμές είναι «τεράστια». Το BBC προσκλήθηκε σε ένα test drive του Mona Max της XPeng, το οποίο μόλις κυκλοφόρησε στην Κίνα για περίπου 20.000 δολάρια. Σε αυτήν την τιμή, προσφέρει δυνατότητα αυτοοδήγησης, φωνητική ενεργοποίηση, οριζοντιούμενα καθίσματα και streaming ταινιών και μουσικής. Οι νέοι Κινέζοι απόφοιτοι λένε, πως τα βλέπουν όλα αυτά ως τυπικά χαρακτηριστικά για μια πρώτη αγορά αυτοκινήτου.
«Η νέα γενιά κατασκευαστών EV βλέπει τα αυτοκίνητα τελείως διαφορετικά», λέει ο David Li, συνιδρυτής και διευθύνων σύμβουλος της Hesai, η οποία κατασκευάζει την τεχνολογία ανίχνευσης Lidar που χρησιμοποιείται σε πολλά αυτοοδηγούμενα αυτοκίνητα.
«Ένα ηλεκτρικό αυτοκίνητο έχει νόημα για μένα»
Οι νέοι Κινέζοι καταναλωτές σίγουρα προσελκύονται από την κορυφαία τεχνολογία, αλλά ένα τεράστιο ποσό των κρατικών επιδοτήσεων δαπανάται για να γίνουν τα EV οικονομικά ελκυστικά, σύμφωνα με τη μελέτη CSIS. Οι αγοραστές παίρνουν επιδοτήσεις προκειμένου να αντικαταστήσουν τα μη ηλεκτρικά αυτοκίνητα τους με ηλεκτρικά, καθώς και φορολογικές απαλλαγές και επιδοτούμενους συντελεστές σε δημόσιους σταθμούς φόρτισης.
Αυτά τα προνόμια οδήγησαν τον Lu να γίνει ηλεκτροκίνητος πριν από δύο χρόνια. Πλήρωνε 200 γιουάν για να γεμίσει το ρεζερβουάρ του αυτοκινήτου για 400 χιλιόμετρα οδήγησης. Τώρα του κοστίζει το ένα τέταρτο.
Οι κάτοικοι της Κίνας συνήθως πληρώνουν χιλιάδες γιουάν για την πινακίδα κυκλοφορίας του οχήματός τους -μερικές φορές περισσότερο από το κόστος του ίδιου του αυτοκινήτου- ως μέρος των κυβερνητικών προσπαθειών για τον περιορισμό της κυκλοφοριακής συμφόρησης και της ρύπανσης. Ο Lu πήρε τώρα την πράσινη πινακίδα του δωρεάν. «Οι πλούσιοι οδηγούν βενζινοκίνητα αυτοκίνητα επειδή έχουν απεριόριστους πόρους», λέει ο Lu. «Ένα EV έχει νόημα για μένα».
Η Daisy μια άλλη περήφανη ιδιοκτήτρια EV στη Σαγκάη, λέει ότι αντί να φορτίζει το όχημά της σε ένα σταθμό, αλλάζει την μπαταρία του αυτοκινήτου της σε έναν από τους πολλούς αυτοματοποιημένους σταθμούς ανταλλαγής της πόλης που παρέχονται από τον κατασκευαστή EV Nio. Σε λιγότερο από τρία λεπτά, τα μηχανήματα αντικαθιστούν την άδεια μπαταρία της με μια πλήρως φορτισμένη. Είναι τεχνολογία αιχμής για λιγότερο από την τιμή που πληρώνει κανείς για να γεμίσει το ρεζερβουάρ του βενζινοκίνητου του.
Το μέλλον
Οι κρατικές επιδοτήσεις στο επίκεντρο της ανάπτυξης των ηλεκτρικών οχημάτων της Κίνας θεωρούνται άδικες από χώρες που θέλουν να προστατεύσουν τις αυτοκινητοβιομηχανίες τους.
Οι Η.Π.Α, ο Καναδάς και η Ευρωπαϊκή Ένωση έχουν επιβάλει σημαντικούς δασμούς εισαγωγής στα κινεζικά ηλεκτρικά οχήματα. Ωστόσο, το Ηνωμένο Βασίλειο λέει ότι δεν σκοπεύει να ακολουθήσει το παράδειγμά τους, καθιστώντας το μια ελκυστική αγορά για εταιρείες όπως η XPeng, η οποία άρχισε να παραδίδει το μοντέλο της G6 στους Βρετανούς καταναλωτές τον Μάρτιο και η BYD, η οποία κυκλοφόρησε το μοντέλο Dolphin Surf αυτό το μήνα στο Ηνωμένο Βασίλειο και είναι διαθέσιμο για μόλις 26.100 δολάρια.
Αρκετές δυτικές χώρες, συμπεριλαμβανομένου του Ηνωμένου Βασιλείου, λένε ότι θα απαγορεύσουν την πώληση αυτοκινήτων βενζίνης και ντίζελ έως το 2030. Καμία χώρα δεν είναι σε καλύτερη θέση να βοηθήσει να γίνει αυτό πραγματικότητα από την Κίνα. «Οι Κινέζοι σκέφτονται ένα μέλλον όπου θα κατασκευάζουν σχεδόν κάθε αυτοκίνητο για τον κόσμο. Κοιτάζουν τριγύρω λέγοντας: «Μπορεί να το κάνει κανείς καλύτερα από εμάς;», λέει ο Dunne. «Οι ηγέτες στο Ντιτρόιτ, τη Ναγκόγια, τη Γερμανία, το Ηνωμένο Βασίλειο, παντού σε όλο τον κόσμο, κουνάνε τα κεφάλια τους. Είναι μια νέα εποχή και οι Κινέζοι αισθάνονται πολύ σίγουροι για τις προοπτικές τους».
Παρά τα περιβαλλοντικά οφέλη, εξακολουθούν να υπάρχουν υποψίες για το τι θα μπορούσε να φέρει η στήριξη στην κινεζική τεχνολογία. Ο πρώην επικεφαλής της MI6 της Βρετανίας, Sir Richard Dearlove, αποκάλεσε πρόσφατα τα κινεζικά EV «υπολογιστές σε τροχούς» που μπορούν να «ελεγχθούν από το Πεκίνο». Ο ισχυρισμός του ότι τα κινεζικά ηλεκτρικά οχήματα θα μπορούσαν μια μέρα να ακινητοποιήσουν τις βρετανικές πόλεις απορρίφθηκε από την εκτελεστική αντιπρόεδρο της BYD Stella Li, σε πρόσφατη συνέντευξή της στο BBC.
«Ο καθένας μπορεί να ισχυριστεί οτιδήποτε όταν χάνει το παιχνίδι. Αλλά είναι αδιάφορο», είπε.
«Η BYD πληρώνει για ένα πολύ υψηλό επίπεδο ασφάλειας δεδομένων. Χρησιμοποιούμε τοπικούς παρόχους για όλα τα δεδομένα μας. Στην πραγματικότητα το κάνουμε 10 φορές καλύτερα από τους ανταγωνιστές μας».
Ωστόσο, οι ανησυχίες του Sir Richard απηχούν προηγούμενες συζητήσεις για την εθνική ασφάλεια γύρω από την κινεζική τεχνολογία. Αυτό περιλαμβάνει την εταιρεία κατασκευής τηλεπικοινωνιακών υποδομών Huawei, της οποίας ο εξοπλισμός απαγορεύτηκε σε πολλές δυτικές χώρες, καθώς και την εφαρμογή μέσων κοινωνικής δικτύωσης TikTok, η οποία απαγορεύεται στις κυβερνητικές συσκευές του Ηνωμένου Βασιλείου. Όμως για τον Sun Jingguo στη Guangzhou, το μήνυμα είναι απλό. «Νομίζω ότι όλοι πρέπει να ευχαριστήσουν την Κίνα που έφερε αυτή την τεχνολογία στον κόσμο», λέει με χαμόγελο. «Εγώ το κάνω».
Πηγή: zougla.gr