Σε παγκόσμια πρεμιέρα, η ταινία ορόσημο του ελληνικού κινηματογράφου Πικρό ψωμί (1951) σε σκηνοθεσία Γρηγόρη Γρηγορίου, ψηφιακά αποκατεστημένη.
Το 14ο Φεστιβάλ Πρωτοποριακού Κινηματογράφου της Αθήνας μας προσκαλεί και φέτος να ανακαλύψουμε το μέλλον του κινηματογράφου: Εκεί όπου η εικόνα επανεφευρίσκεται, το βλέμμα διευρύνεται και το σινεμά γίνεται εμπειρία.
Η δημοφιλης ενότητα του Φεστιβάλ Πρωτοποριακού Κινηματογράφου της Αθήνας επιστρέφει με το «Πικρό ψωμί» σε 4Κ, διαμαντάκια από το παγκόσμιο σινεμά και βωβά αριστουργήματα σε υποδειγματικές νέες αποκαταστάσεις. Και μαζί, μας φέρνει Μικ Τζάγκερ από το Λονδίνο του ‘60 και ζωντανή μουσική από τον Λόλεκ!
Το αγαπημένο τμήμα του Φ.Π.Κ.Α. «Αποκατεστημένες και υπέροχες» μας προτείνει να ανακαλύψουμε εκ νέου στη μεγάλη οθόνη κλασικές, σπάνιες, αλλά και ξεχασμένες ή χαμένες ταινίες.
Το 14ο Φεστιβάλ Πρωτοποριακού Κινηματογράφου της Αθήνας (3-17/12) θα παρουσιάσει σε παγκόσμια πρεμιέρα, την ταινία ορόσημο του ελληνικού κινηματογράφου Πικρό ψωμί (1951) σε σκηνοθεσία Γρηγόρη Γρηγορίου, ψηφιακά αποκατεστημένη σε 6,5Κ, σε ψηφιακή κόπια (DCP) 4Κ.
To ασπρόμαυρo φιλμ, σε σενάριο της Ίντας Χριστινάκη (η οποία παίζει στην ταινία), θεωρείται η πρώτη νεορεαλιστική ελληνική παραγωγή. Αποτυπώνει την σκληρή μεταπολεμική καθημερινότητα μιας οικογένειας στις φτωχογειτονιές της Αθήνας ενώ εγκαθιδρύει την Ελένη Ζαφειρίου -στην πρώτη της κινηματογραφική εμφάνιση- ως τη απόλυτη «μητέρα» του ελληνικού σινεμά. Τα δε γυρίσματα υπήρξαν επεισοδιακά καθώς κατά τη διάρκειά τους πέθανε ο νεαρός ηθοποιός Στράτος Φλώρος ο οποίος έπαιζε τον μεσαίο αδερφό.
ΤΙ ΘΑ ΔΟΥΜΕ
Πικρό ψωμί του Γρηγόρη Γρηγορίου
(1951, Ελλάδα, μυθοπλασία)
Το πρώιμο νεορεαλιστικό αριστούργημα του Γρηγόρη Γρηγορίου Πικρό ψωμί αποτυπώνει τον αγώνα της αθηναϊκής εργατικής τάξης μέσα από την αριστοτεχνική διεύθυνση φωτογραφίας του Ελληνοούγγρου Ζόζεφ Χεπ. Η ταινία ακολουθεί τον Φώτη, έναν ταλαντούχο μαθητή που υποστηρίζεται από τις τεράστιες θυσίες της οικογένειάς του: Ο πατέρας του υπομένει σκληρή εργασία στην οικοδομή, ενώ η μητέρα του (που υποδύεται η εξαιρετική Ελένη Ζαφειρίου) φροντίζει κι έναν γιο που έχει ακρωτηριαστεί στην Κατοχή. Παρά τη φτώχεια τους, η νοημοσύνη του Φώτη διαπρέπει, καλλιεργούμενη από τους δασκάλους του και τη σύνθετη σχέση του με τον Εβραίο γείτονά του, τον Αρχόντα, και την κόρη του, τη Λουίζα. Θα καταφέρει ο Φώτης να πραγματοποιήσει το όνειρο της μητέρας του να γίνει ο πρώτος μορφωμένος άντρας της οικογένειας και να εξασφαλίσει ένα καλύτερο μέλλον;
Χορτάρι: Ο αγώνας ενός έθνους για τη ζωή των Merian C. Cooper, Ernest B. Schoedsack, Marguerite Harrison
(1925, Η.Π.Α.-Ιράν, ντοκιμαντέρ, βωβή)
Ένα από τα αριστουργήματα της βωβής εποχής, δημιουργία του διδύμου Μέριαν Κούπερ και Έρνεστ Σόντσακ (γνωστού για το εμβληματική ταινία του της ομιλούσας περιόδου Κινγκ Κονγκ), το ντοκιμαντέρ καταγράφει την ετήσια μετανάστευση των νομαδικών φυλών Μπαχτιάρι του Ιράν. Οι κινηματογραφιστές τις συνοδεύουν στην ανοιξιάτικη μετακίνησή τους μέσα από απάνθρωπα δύσβατες διαδρομές. Οι ανήσυχοι δημιουργοί ταυτίζονται με τους ανθρώπους που ακολουθούν, μεταμορφώνοντας αυτό το ταξίδι σε μερικά από τα πιο επιβλητικά και μαγευτικά τοπία που απαθανάτισε ποτέ ο βωβός κινηματογράφος.
Η κόψη του ξυραφιού της Jocelyne Saab
(1985, Λίβανος, Γαλλία, Καναδάς, μυθοπλασία)
Σκηνοθετημένη από μια από τις λαμπρές προσωπικότητες του λιβανέζικου κινηματογράφου, με μεγάλη απήχηση στη Γαλλία, τη Ζοσελίν Σαάμπ, αυτή η ιστορία πλατωνικού έρωτα μεταξύ μιας νεαρής προσφύγισσας και ενός μεσήλικου ζωγράφου είναι μέρος μιας σειράς ταινιών -αν και οι υπόλοιπες είναι ντοκιμαντέρ- που η Σαάμπ γύρισε για την πατρίδα της, τη Βηρυτό, υπό πολιορκία, βομβαρδισμούς και εμφύλιο πόλεμο. Υπό το φως των πρόσφατων σφαγών στη Μέση Ανατολή, ιδίως στη Γάζα, η ταινία αποτελεί μια συγκλονιστική μαρτυρία για την πίστη στην ομορφιά υπό τη σκιά του επικείμενου θανάτου και της καταστροφής.
Η γυναίκα του Κρεγκ της Dorothy Arzner
(1936, Η.Π.Α, μυθοπλασία)
Δύο μέρες από τη ζωή ενός παντρεμένου ζευγαριού στο αρχοντικό τους στη Νέα Υόρκη. Η κυρία του σπιτιού καταστρέφει όποιον σταθεί εμπόδιο ανάμεσα σε εκείνην και στο σπίτι που είναι αποφασισμένη να ελέγχει. Σε σκηνοθεσία της Ντόροθι Άρζνερ -της μοναδικής γυναίκας και ανοιχτά λεσβίας σκηνοθέτριας στο Χόλιγουντ των δεκαετιών του ’30 και του ’40- αυτό το κορυφαίο δείγμα του αμερικανικού κινηματογράφου μεταμορφώνει τον χώρο που παραδοσιακά αποδιδόταν στις γυναίκες στα μελοδράματα σε μια σχεδόν αφηρημένη έννοια εξουσίας και οικιακότητας, που μετατρέπεται σε πεδίο μάχης.
Χάρτινα φτερά του Matjaž Klopčič
(1967, Γιουγκοσλαβία (Σλοβενία), μυθοπλασία)
Μια ερωτική ιστορία, με φόντο τη Λιουμπλιάνα, που ξεκινά με μια εξαιρετικά πρωτότυπη εισαγωγική σκηνή, η οποία αποτελεί ταυτόχρονα φόρο τιμής και παρωδία του φιλμ νουάρ, της γαλλικής Νουβέλ Βαγκ, του βωβού κινηματογράφου και του κόσμου της διαφήμισης. Μια από τις καλύτερες σλοβενικές ταινίες της δεκαετίας του ’60, το Χάρτινα φτερά καταφέρνει να μας κάνει να ξεχάσουμε για 80 λεπτά ότι γυρίστηκε υπό το κομμουνιστικό καθεστώς της χώρας, αν και όλες οι απογοητεύσεις που απεικονίζονται με λεπτότητα στην ταινία είναι άμεσο προϊόν αυτού του συστήματος.
Ο ταχυδρόμος του Dariush Mehrjui
(1972, Ιράν, μυθοπλασία)
Η σημαντική αυτή ταινία του ιρανικού Νέου Κύματος αποτελεί μια δριμεία κριτική στην τυφλή εκδυτικοποίηση του Ιράν, μέσα από την ιστορία του Τάγχι, ενός ντροπαλού, υποτακτικού ταχυδρόμου που υφίσταται ταπεινώσεις από τη σύζυγό του, τον προϊστάμενό του και τον τοπικό γαιοκτήμονα. Η ταινία διαθέτει μια αλλόκοτη ικανότητα να μετατοπίζεται σχεδόν ανεπαίσθητα από τη συμβολική σάτιρα σε ένα μεταφυσικό πεδίο, καθώς η κάμερα παραδίδεται σταδιακά στη διαλυμένη ψυχή του Τάγχι, που η φοβισμένη και τρομαχτική υποκειμενικότητά του γίνεται δική μας.
Παράσταση των Donald Cammell, Nicolas Roeg
(1970, Ηνωμένο Βασίλειο, μυθοπλασία)
Σε αυτή τη μοναδική ταινία που διαδραματίζεται στο Λονδίνο, ο Μικ Τζάγκερ υποδύεται έναν συνταξιούχο ροκ σταρ, η ταυτότητα του οποίου συγχωνεύεται με εκείνην ενός διαβόητου καταζητούμενου γκάνγκστερ, ενώ η σεξουαλικότητα και των δύο υφίσταται μεταμόρφωση. Οι εικόνες και οι ήχοι, όπως και οι συνειδήσεις των χαρακτήρων, μεταβάλλονται και ωθούνται σε ένα ασύλληπτο οπτικοακουστικό σύμπαν, στο οποίο η ιδιοφυΐα των σκηνοθετών λειτουργεί σαν LSD που διαποτίζει μια ταινία η οποία θα μπορούσε να είναι μια συμβατική ιστορία εναλλαγής ταυτοτήτων. Αντί για αυτό, κατέστη τόσο αμφιλεγόμενη ώστε παρέμεινε εκτός διανομής για δύο χρόνια.
Ο άνεμος του Victor Sjöström
(1928, Η.Π.Α, μυθοπλασία, βωβή)
Η μεγάλη σταρ του βωβού κινηματογράφου Λίλιαν Γκις ενσαρκώνει την ευαίσθητη Λέτι, που μεταναστεύει από την ήπια Ανατολή στην αμείλικτη αμερικανική Δύση. Εκεί, ένας ανελέητος άνεμος δέρνει αδιάκοπα την έρημο και το πνεύμα της, αποκαλύπτοντας τις κρυφές της φοβίες και πάθη. Ο Σουηδός σκηνοθέτης Βίκτορ Σιόστρομ μετατρέπει το τοπίο σε προέκταση της ψυχολογίας της ηρωίδας, δημιουργώντας μια αισθητηριακή εμπειρία που συνυφαίνει τον εξωτερικό κίνδυνο με τον εσωτερικό σπαραγμό. Η ταινία, γυρισμένη υπό αφόρητες συνθήκες στην έρημο Μοχάβι, παραμένει ένα αξεπέραστο αριστούργημα, γεμάτο δράμα, ένταση και κινηματογραφική ποίηση.
Συνοδεία live μουσικής από το συνθέτη Λόλεκ
* Άνεμοι του Απόστολου Κρυωνά
(1967, Ελλάδα, ντοκιμαντέρ)
Η μεταφορά στον κινηματογράφο ενός εθίμου ξενιτεμού στα νησιά του βορείου Αιγαίου. Μάνες που καρτερικά περίμεναν χρόνια το γυρισμό τους, ξεπροβόδιζαν στο μουράγιο το παιδί τους με μια ευχή στα χείλη και με μια προσευχή.
Η ψηφιακή αποκατάσταση της ταινίας σε 6,5Κ πραγματοποιήθηκε από το Εργαστήριο Ψηφιακής Αποκατάστασης της Ταινιοθήκης της Ελλάδος, στο πλαίσιο του 14ου Φεστιβάλ Πρωτοποριακού Κινηματογράφου, της Πράξης «Η Κινηματογραφοφιλία στη νέα εποχή ΙΙΙ» (κωδικός ΟΠΣ 6004851), η οποία εντάχθηκε στο Επιχειρησιακό Πρόγραμμα «Αττική 2021-2027».
Πηγή: ogdoo.gr