Ο Τζιμ Στιούαρτ, δισκογραφικό στέλεχος και παραγωγός δίσκων που το 1957 ίδρυσε την Stax Records και το θρυλικό στούντιο ηχογράφησης της δισκογραφικής εταιρείας του Memphis παρουσιάζοντας κορυφαία αστέρια της soul μουσικής όπως οι Otis Redding, Sam and Dave, Isaac Hayes και Booker T. & the M.G’s πέθανε στις 5 Δεκεμβρίου 2022, σε ηλικία 92 ετών. Είχε γεννηθεί στο Μίντλετον, του Τενεσί στις 29 Ιουλίου 1930.
Το Stax Museum of American Soul Music ανακοίνωσε τον θάνατό του, αν και δεν ήταν γνωστά ούτε η αιτία του θανάτου ούτε η ακριβής τοποθεσία. Η είδηση του θανάτου του επιβεβαιώθηκε από τον γνωστό ιστορικό της Stax, Rob Bowman, συγγραφέα του βιβλίου Soulsville U.S.A: The Story of Stax Records.
Τις τελευταίες δεκαετίες, ο Stewart διατηρούσε εξαιρετικά χαμηλό δημόσιο προφίλ. Κατά την εισαγωγή του στο Rock and Roll Hall of Fame το 2002, που παρουσίασαν οι Steve Cropper και Sam Moore, ο Stewart έστειλε την εγγονή του να παραλάβει το βραβείο για λογαριασμό του.
Η Stax ήταν μία από τις κορυφαίες δισκογραφικές εταιρίες κατά τη διάρκεια της ακμής της soul και r’n’b μουσικής που σε διάστημα 15 ετών, λέγεται ότι είχε 167 σινγκλ στο Hot 100 και 243 στο R&B chart.
Η εταιρεία παρήγαγε εμβληματικές ηχογραφήσεις όπως τα “(Sittin’ On) The Dock of the Bay” και “Respect” του Otis Redding, τα “Soul Man” των Sam and Dave και “Hold On! I’m Comin’», το «Knock on Wood» του Eddie Floyd, το «Green Onions» των Booker T. & M.G.’s, το «Soul Finger» των Bar-Kays και το «B-A-B-Y» της Carla Thomas, γραμμένο από την τραγουδοποιητική ομάδα των Isaac Hayes και David Porter.
Αρχικά γνωστή ως Satellite, η εταιρεία ιδρύθηκε το 1957 από τον Stewart και ήταν συνιδιοκτήτης με την αδελφή του, Estelle Axton, και πήρε το νέο της όνομα Stax το 1961 από τα δύο πρώτα γράμματα των επωνύμων τους (ST-AX). Μεταξύ των πολλών καλλιτεχνών που σημείωσαν επιτυχίες στην Stax και στη θυγατρική της Volt κατά τη διάρκεια της δεκαετίας του ’60 ήταν οι Rufus και Carla Thomas, Booker T. & the MG’s (ένα διαφυλετικό κουαρτέτο ορχηστρών που χρησίμευε επίσης ως ρυθμικό τμήμα και house συγκρότημα της εταιρείας), ο Johnnie Taylor και ο Albert King. Ο θάνατος του Redding το 1967 σηματοδότησε το τέλος της πρώτης εποχής Stax (στην οποία η Atlantic Records διατηρεί τα δικαιώματα διανομής).
Στη συνέχεια, η εταιρεία δημιούργησε μια νέα συγκομιδή επιτυχημένων δημιουργών, μεταξύ των οποίων οι Staple Singers και οι Dramatics. Το 1977, ενάμιση χρόνο μετά τη χρεοκοπία της Stax, οι μετοχές της εταιρείας αγοράστηκαν από τη Fantasy, Inc. η οποία αναβίωσε τα λογότυπα Stax, Volt και άλλων θυγατρικών για νέες ηχογραφήσεις, εκτός από την επανέκδοση παλαιότερου υλικού.
Από τον ιστότοπο του Μουσείου Stax: Εμπνευσμένος από τον Sam Phillips, έναν τεχνικό ραδιοφώνου στο Μέμφις που είχε ξεκινήσει την παραγωγή λίγα χρόνια νωρίτερα (και είχε κερδίσει ένα τεράστιο χρηματικό ποσό από τον Elvis Presley ως μάνατζερ του), ο Stewart ίδρυσε τη Satellite Records. Τραπεζίτης την ημέρα και κάντρι βιολιστής τη νύχτα, ο Στιούαρτ, γεννημένος στις 29 Ιουλίου 1930, ήξερε ότι δεν θα μπορούσε ποτέ να τα καταφέρει ως επαγγελματίας μουσικός. Ωστόσο, ένιωθε ότι θα μπορούσε να είναι το επόμενο καλύτερο πράγμα –ένας παραγωγός– παρά το γεγονός ότι δεν είχε εμπειρία ή γνώση της μουσικής βιομηχανίας. Η Satellite έκοψε τον πρώτο της δίσκο τον Οκτώβριο του 1957, το «Blue Roses», ένα κάντρι τραγούδι με χαμηλή ποιότητα παραγωγής.
Για να έχει καλύτερο ήχο, ο Stewart χρειαζόταν καλύτερο εξοπλισμό και έτσι πλησίασε τη μεγαλύτερη αδερφή του, μια τραπεζική υπάλληλο που αγαπούσε τη μουσική, για βοήθεια και εκείνη υποθήκευσε το σπίτι της για να αγοράσει μια συσκευή εγγραφής κονσόλας Ampex 350 για το στούντιο. Το 1960, η Axton αναχρηματοδότησε το σπίτι της για να χρηματοδοτήσει τη μετακόμιση του στούντιο δυτικά από το Brunswick, Tenn. σε έναν πρώην κινηματογράφο στη λεωφόρο McLemore στο Μέμφις. Η μετατροπή του σε στούντιο ηχογράφησης ήταν ένα project do-it-yourself (κάνε το μόνος σου). Η κλίση του δαπέδου βοήθησε να εξαφανιστεί ο ήχος, ένας τρόπος προσπάθειας ελέγχου της ακουστικής του δωματίου με φθηνό τρόπο που τελικά θα γινόταν ένα χαρακτηριστικό μέρος του ήχου Stax.
Λόγω των οικονομικών αναγκών που προέκυψαν η Axton μετέτρεψε ένα χώρο της εταιρίας σε Satellite Record Shop. Αυτό το κατάστημα δίσκων την βοήθησε επίσης να αναπτύξει μουσικό αυτί για το ποιοι δίσκοι θα πουλούσαν και γιατί.
Η φιλόξενη φύση της έκανε το μαγαζί φυσικό στέκι. Οι κάτοικοι της γειτονιάς έμπαιναν, κουβέντιαζαν με τον Axton, έπαιζαν δίσκους και τελικά έβρισκαν τον δρόμο τους στο στούντιο. Ορισμένα γκρουπ, όπως το συγκρότημα του Steve Cropper, οι Royal Spades, μπήκαν στο στούντιο ηχογραφήσεων γνωρίζοντας τους Stewart και Axton, ενώ άλλοι έφθασαν έως εκεί ελπίζοντας να ηχογραφήσουν.
Το πρώτο σινγκλ του νέου στούντιο, ένα ντουέτο μεταξύ του Rufus και της Carla Thomas με τίτλο “Cause I Love You”, έγινε τοπική επιτυχία μέσω του ραδιοφώνου και τα 40.000 αντίτυπα που πούλησαν σε περιφερειακό επίπεδο τράβηξαν την προσοχή του Jerry Wexler της Atlantic Records. Το στέλεχος ταλέντων πρόσφερε στην Stax μια συμφωνία, ένα συμβόλαιο για master-lease για όλους τους δίσκους Rufus και Carla και συμφωνία χειραψίας για δικαιώματα διανομής όλων των εκδόσεων Stax. Με τη συμφωνία, η Atlantic ανέλαβε τη διανομή της Stax, διευκολύνοντας τη δισκογραφική να μεταφέρει τους δίσκους της στα καταστήματα. Ο Stewart, ωστόσο, δεν διάβασε ολόκληρο το συμβόλαιο πριν το υπογράψει.
Η Stax είχε πολλούς δίσκους να διανείμει στις αρχές της δεκαετίας του 1960. Το νέο στούντιο είχε κυκλοφορήσει δίσκους των Carla Thomas, Mar-Keys, Booker T. & The MG’s, Rufus Thomas, William Bell και Otis Redding. Η εταιρεία κυκλοφόρησε επίσης τραγούδια των Sam και Dave, οι οποίοι ήταν «δανεικοί» στο στούντιο ως μέρος της συμφωνίας με την Atlantic Records.
Η επιτυχία της δισκογραφικής κατά τη διάρκεια της δεκαετίας συνδυάστηκε με τις πολιτικές αναταραχές στη δεκαετία του ’60 και την διεκδίκηση των πολιτικών δικαιωμάτων. Η εμφάνιση του Redding στο Διεθνές Ποπ Φεστιβάλ του Monterey το 1967 εισήγαγε ένα ανερχόμενο αστέρι και έγινε ένας από τους θρύλους της soul. Πέθανε έξι μήνες αργότερα σε αεροπορικό δυστύχημα.
Το Atlantic πουλήθηκε στη Warner Bros-Seven Arts το 1967. Ο Stewart έκανε πολλές προσπάθειες να διαπραγματευτεί μια νέα συμφωνία διανομής μετά την πώληση, πρώτα για να συμμετάσχει στην Atlantic στην εξαγορά της και μετά απευθείας στη Warner Bros. Όταν καμία προσφορά δεν ήταν της αρεσκείας του, η Stax ζήτησε από τη Warner πίσω τις κύριες ηχογραφημένες ταινίες της. Η Warner αρνήθηκε, επικαλούμενη μια ρήτρα στο αρχικό συμβόλαιο της Stax που έδινε στον Atlantic «κάθε δικαίωμα, τίτλο και συμφέρον, συμπεριλαμβανομένων τυχόν δικαιωμάτων αναπαραγωγής, σε όλες τις ηχογραφήσεις του Stax που διανεμήθηκαν στο Atlantic μεταξύ 1960 και 1967. Η Warner ανέλαβε επίσης τον έλεγχο των Sam και του Dave, οι οποίοι ήταν «δανεικοί» στη Stax ως μέρος της αρχικής συμφωνίας τους με την Atlantic.
Όταν ο Stewart επέλεξε να μην ανανεώσει τη συμφωνία, ουσιαστικά έπρεπε να ξεκινήσει από την αρχή. Η πρώτη μεγάλη επιτυχία της δισκογραφικής μετά τη διακοπή των δεσμών της με την Atlantic ήταν το σινγκλ του Johnnie Taylor το 1968, “Who’s Making Love”. Ο Hayes έγινε το μεγαλύτερο αστέρι της δισκογραφικής, με επικεφαλής το soundtrack της ταινίας του 1971, Shaft. Ένα χρόνο αργότερα, ο Στιούαρτ πούλησε το ποσοστό του στην εταιρεία.
Το αρχικό στούντιο ηχογράφησης Stax γκρεμίστηκε το 1989 μετά από χρόνια παραμέλησης. Το μη κερδοσκοπικό Stax Museum of American Soul Music άνοιξε στην αρχική τοποθεσία το 2003. Η Estelle Axton πέθανε στις 24 Φεβρουαρίου 2004, σε ηλικία 85 ετών.
Πηγή: ogdoo.gr